missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be

Pater Jan Hartmann

lundi 24 août 2015 par J.V.
  Op zaterdag 22 augustus 2015, iets voor 17 uur, is onze confrater
 
Jan Hartmann


stilletjes ontslapen.
 
Het ‘einde’ was al weken in’t zicht en hij verlangde er naar, maar zijn hart wist van geen opgeven.
Vandaag 24 augustus zou Jan 94 geworden zijn..

Jan werd op 24 augustus 1921 te Antwerpen geboren in een talrijk en zeer christelijk gezin, waar vader en moeder met de jongste kinderen dagelijks de heilige mis bijwoonden. Jan was trouwens chef-acoliet. Hij deed zijn humaniorastudies in het Sint-Lievenscollege. Twee van zijn broers werden Norbertijn en een zus Witte Zuster. Hij zelf trad in september 1939 binnen bij de Witte Paters te Boechout. Wegens de oorlog moest hij zijn studies filosofie afmaken in Noord-Afrika. Volgde het noviciaat te Maison-Carrée. Ook zijn theologie leek op een ‘peripathetische’ schoolgang : een jaar te Carthago, twee jaar te Thibar, waar hij zijn eed aflegde op 27 juni 1945, en het laatste jaar te Heverlee, waar hij priester werd gewijd op 22 april 1946 door Mgr. Suenens. Zijn professoren en begeleiders beschreven Jan als volgt : een taai gestel en een goede gezondheid ; een wilskrachtig onvermoeid werker, die van geen wijken weet ; altijd goedgezind ; gezond oordeel ; vlot in omgang en altijd klaar om dienst te bewijzen. Jan kon soms wel opvliegend zijn.

In 1946 ontving hij zijn benoeming voor Rwanda, maar moest eerst een regentaat letterkunde behalen te Antwerpen. Hij vertrok op 10 augustus 1948 en werd onderpastoor te Kabgayi. Hij heeft schijnbaar niet veel moeite met het Kinyarwanda, want na drie maanden en half krijgt hij jurisdictie. Een jaar later wordt hij naar Zaza gestuurd als studieprefect van de normaalschool, waar hij hervormingen moet doorvoeren. De regionaal, pater Hellemans, looft de tactvolle aanpak van Jan. In juni 1952 keert Jan terug naar Kabgayi als rector van het Klein seminarie. Ook daar moet hij orde op zaken stellen en slaagt in zijn opzet omdat hij zijn medewerkers, confraters en abbés, raadpleegt en vertrouwt. Hij moest ook het studieprogramma aanpassen aan de Belgische diplomavereisten, wat onder anderen het invoeren van het Grieks en het opdrijven van het wiskundeniveau met zich meebracht. In mei 1956 wordt Jan inspecteur van de scholen benoemd voor het zuiden van het toen nog enorme vicariaat Kabgayi. In september 1958 krijgt hij zijn eerste verlof, volgt de grote retraite in Mours en herneemt in mei 1959 zijn functie als inspecteur, maar moet er ook nog de vergaderingen van het Nationaal secretariaat – SNEC - in Kigali bijnemen. In september 1961 ontstaat het bisdom Butare en Jan blijft er inspecteur.

Op 1 september 1964 wordt Jan voor de missieanimatie benoemd te Antwerpen. Gezien de spanningen tussen het Rwandees ministerie van onderwijs en de katholieke scholen, is Jan eigenlijk content wat afstand te kunnen nemen. Het is de tijd van onze rondreizende missietentoonstelling. Jan contacteert de pastoors, installeert zijn panelen et Afrikaanse voorwerpen, zoekt medewerkers. En toch, noteert pater Plessers, provinciaal, is Jan ’s morgens altijd present voor de meditatie. “Wat een prachtig type van Witte Pater ! Wat een bewonderenswaardige beschikbaarheid !” schrijft hij nog. Geen wonder dat men aan Jan dacht als novicemeester. Al zijn instructies bereidde hij schriftelijk voor en las ze af, wat wel wat saai overkwam. Gelukkig had hij als socius Willy Delbeke. Maar Jan had een grote invloed op de novicen, niet zozeer door wat hij zei, maar door wat hij was en deed, eenvoudig, nederig en gedreven. De novicen bewonderden hem. Hij zelf heeft zijn benoeming als novicemeester altijd als een vergissing beschouwd.

Na twee jaar mag hij terug naar Rwanda, eerst als onderpastoor te Nyanza, gevolgd door een interim als algemeen econoom te Butare en hetzelfde te Ruhengeri, waar hij in november 1970 vast wordt benoemd. Als eerste raadslid vervangt hij Dominique Mallet, als deze naar de Plenary Council (1977) en naar het Kapittel (1980) vertrekt.

Twaalf jaar lang was hij de trouwe dienaar die de materiele zaken van het bisdom Ruhengeri behartigde en werkelijk ten dienste stond van zijn confraters en van de abbés. Het gemeenschapsleven was nochtans zeer moeilijk in Ruhengeri, Jan kreeg weinig steun van zijn bisschop, Mgr. Phocas, die nochtans het volste vertrouwen had in Jan ; deze laatste zag bij voorbeeld de grote uitgaven voor feesten met lede ogen aan. In Jan’s omvangrijke correspondentie met zijn oversten, vinden wij aanduidingen van conflicten en delicate problemen die zijn werk bemoeilijkten.

In 1982 gaf Jan zijn ontslag en aanvaardde zijn benoeming als procureur in de Keizerstraat te Antwerpen, ter vervanging van Karel Schillebeeckx. De oprichting van twee nieuwe bisdommen (Cyangugu en Byumba) vertraagden zijn vertrek. Jan verlaat Rwanda en Afrika eind mei 1982 en begint zijn nieuwe taak op 1 juni, twee dagen na zijn aankomst uit Rwanda.

“Ik voel me hier echt in dienst van Afrika door al die aankopen en verzendingen bestemd voor alle uithoeken van Afrika. Zo maken wij veel mensen gelukkig en langs hen om zorgen we ervoor dat de Heer erkend wordt als de God van Liefde.” Amper een jaar later, op 1 juli 1983, verandert Jan van bureel en aanvaardt de verantwoordelijkheid van “Nieuw Afrika” : onze missiekalenders (41 000 exemplaren in 1985) en gans de organisatie van zijn verspreiding dankzij talrijke vrijwilligers (meer dan 350 ’propagandisten’ in 1991), de Cofena-concerten (een 2000 muziekliefhebbers bij ieder van de zes concerten), twee Codina-winkels met exotische voorwerpen, de missietentoonstellingen, steun aan missiekringen, de administratie van Kontinente op Belgisch grondgebied (800 abonnementen in 1992), enz. Veel verborgen inzet voor de goede zaak. Jan zet dit werk voort tot 30 juni 1993.

Dan wordt hij verantwoordelijke benoemd van onze gemeenschap in de Cogels-Osylei te Berchem. Hij bekommert zich om zijn confraters en blijft het nieuws over Rwanda met aandacht volgen. In juli 1999 aanvaardt Jan naar Evere te gaan. Hij blijft er tot in juli 2006 en komt terug naar de Keizerstraat. Als zijn gezondheid meer en meer te wensen overlaat verhuist Jan naar de Zusterkes der Armen op ’t Kiel waar hij nog regelmatig kon voorgaan in de eucharistie. Een laatste operatie wees hij af. Het was goed geweest. Hij hoorde reeds de vertrouwde stem van de Meester : “Je bent een goed en trouw dienaar. Kom binnen en vier feest met mij !” (Mt. 25,21).

  De eucharistieviering zal plaats hebben in de parochiekerk Sint Carolus Borromeus te Antwerpen (H. Conscienceplein) op vrijdag 28 augustus 2015 om 11 uur, gevolgd door de teraardebestelling op onze begraafplaats te Varsenare.
Concelebranten brengen albe en witte stola mee.
 

Koffietafel in de Keizerstraat. Gelieve pater econoom te verwittigen.

 
Jef Vleugels           
 

Accueil | Contact | Plan du site | | Statistiques du site | Visiteurs : 478 / 1152694

Suivre la vie du site fr  Suivre la vie du site Onze overledenen   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site réalisé avec SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License