missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be
Bujora - TANZANIA

Het “Sukuma Museum”

Famille-Mission 3/4 - 2014
donderdag 16 oktober 2014 door D.F. (Vertaling), Manu Quertemont, Webmaster

[marron]Deze culturele instelling bevindt zich te Bujora, een dorpje op zowat 15 km. van de grote stad Mwanza in Tanzania. Zij is het werk van een Canadese Missionaris van Afrika, [bleu]Pater David Clément[/bleu] (1922-1986).

Padri Klementi, zoals de mensen hem graag noemden, was een buitengewone man, gepassioneerd door het grote Sukuma volk en zijn cultuur.
[/marron]

D[marron]e Basukuma[/marron], met, in die tijd, reeds meer dan drie miljoen leden, vormen de grootste etnische groep van Tanzania. Zij bezetten een gebied van 32.000 km² ten zuiden van het Victoria meer in de streek van Mwanza. Padri Klementi leerde hun taal die hij vlot sprak.

Het is in 1954, nog vóór het Vaticaan II Concilie, dat Padri Klementi begon met het vertalen in het Kisukuma van de hymnen en de gezangen die bestonden en daaraan melodieën en ritmen van lokale oorsprong aan te passen. Later, toen het Kiswahili de liturgische taal werd, zette hij Swahili woorden op de Kisukuma muziek. Maar hij heeft eveneens heel wat liturgische gezangen gecomponeerd en gebruikte hierbij bij voorkeur de woorden zelf van de Heilige Schrift. Dan arrangeerde hij de muziek met de leden van het Sint Cecilia koor[mauve fonce] (Chama cha Mtakatifu Sesilia)[/mauve fonce], dat hij ook rond 1954 gesticht had.

Dit koor is een hele beweging geworden en later zelfs de wettelijke eigenaar van al de verwezenlijkingen gedaan op [bleu] de parochie van Bujora [/bleu] in de zin van de lokale cultuur. Van die gezangen, is Klementi ertoe gekomen Bijbelse en religieuze toneelspelen samen te stellen helemaal in de geest van de Kisuhuma cultuur, door het illustreren van de geboorte en het lijden van Christus, het laatste oordeel, Esther, Suzanna, Job, de Heilige Martelaren van Oeganda, de roeping… Deze toneelstukken ontmoetten een nooit eerder geziene ontvangst bij de mensen. Muziek en dans zijn de natuurlijke componenten van de cultuur van de Afrikaanse volkeren en dus ook van de Sasukuma.

De doelstellingen van het Sint Cecilia koor werden met de jaren breder. Vanaf een doel dat specifiek religieus was ging men over naar een culturele belangstelling die al de aspecten van de Afrikaanse cultuur omvatte.

[marron]Het is op die manier dat het “Sukuma Museum” vorm heeft gekregen.[/marron]

Alles begon in 1968 en het is niet zonder voortdurende inspanning van onderzoeken, omhalingen, materiële werken van creativiteit, dat Padri Klementi het geheel realiseerde. Bijna elk jaar werd een nieuw paviljoen opgericht :

  • In 1968, is dat het Huis Sukuma. Dit gebouw sluit al de artikelen van courant gebruik in, maar ook vele objecten van historisch belang.
  • In 1969 werd het [bleu] Koninklijk Paviljoen [/bleu] (in de vorm van een troon) ingehuldigd, dat de Koninklijke tamboers en de emblemen van het koningschap.
  • In 1970, het Paviljoen van de smeden met de instrumenten van de oude stiel en enkele stukken in gesmeed ijzer. Regelmatig gaven leden van de oude maatschappij van de smeden (Balongo) een demonstratie van hun kunst vol religieuze en culturele betekenissen.
  • In 1971-72, beëindigde men het Paviljoen van de Dans waarvan het rieten dak aangeboden is geweest door de President van de Republiek, Julius Nyerere. Het Paviljoen is gewijd aan de twee grote verenigingen van dansers-troubadours, de Bagika en de Bagalu.
  • In 1973 werd het christelijk Paviljoen geopend dat een historische informatie inhoudt betreffende de ontdekkingsreizigers en de missionarissen die vorige eeuw aangekomen waren.
  • In 1973, het Paviljoen van de Waganga (de tovenaars-genezers) om de objecten uit te stallen die hen aanbelangen, maar dat eveneens dient als verenigingscentrum voor degene die zich interesseren aan de eredienst van de voorvaderen, aan de regenmakers, aan tovenarij en aan de genezers.

In korte tijd kreeg het Museum een wereldwijde reputatie en vele Afrikanen, Europeanen en Amerikanen kwamen naar Bujora om het te bezoeken… En dat duurt verder tot vandaag, weldra dertig jaar na het overlijden van Padri Klementi.

De Sukuma dans van de python
  De verschillende festivals van Bujora trekken altijd een grote menigte aan en dat is vooral het geval voor het feest van de Bulabo (het Bloemenfeest) gevierd op Sacramentsdag. Dankzij die gekleurde plechtigheid, werd Padri Klementi beroemd tot ver over de grenzen van zijn parochie. Die dag, worden groepen van dansers van heel de streek uitgenodigd en gedurende zeven dagen, elke namiddag tot zonsondergang, is er een concours van gezangen en van dansen. Op het einde roept men de overwinnaars uit, worden de prijzen en de trofeeën uitgedeeld…

De dans het de meest verkozen activiteit van de Basukuma en in die periode is de toeloop enorm. De Afrikaanse naam van dit feest komt voort uit het feit dat op die dag de kinderen van de parochie bloemen strooiden voor het Heilig Sacrament, tijdens de processie. En zo komt het dat, als men vroeg : “Waar ga je heen ?”, men antwoordde : “Naar Bulabo !” (’t is te zeggen naar de Bloemen).

Heel het leven van Klementi heeft in dienst van het Evangelie gestaan. Hij heeft heel zijn creativiteit en al zijn initiatieven ontplooid om een werkelijke inculturatie te bevorderen om zo de Blijde Boodschap begrijpelijk en aantrekkelijk te maken voor het volk midden hetwelk hij leefde.

Pater David Clément heeft de Afrikaanse cultuur bewonderd, de eeuwenoude levenswijsheid ervan, de eenvoud ervan, de eerbied ervan voor de personen. Hij heeft met de Afrikanen deze cultuur gedeeld die zij hem hebben leren liefhebben. En tegelijkertijd, heeft hij zich ingespannen om deze levend te maken in al haar rijkdom.

Komt dat alles zien en bewonderen in het SUKUMA MUSEUM

  MQ.
(Met de hulp van uittreksels van de biografische aantekeningen
van ‘Petit Echo’ 1986)

Trefwoorden