missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be
Gabriel Ringlet

VIEREN OM DE BEPROEVING TE VERZACHTEN

L’appel - september 2018
dinsdag 4 september 2018 door D.F. (Vertaling), Webmaster

De genade van de unieke dagen pleit voor een opnieuw blijer maken van de ritussen, van deze die toelaten de zwaarte van de dagen te dragen en weer op te staan. Gabriel Ringlet is van oordeel dat elke menselijke situatie moet gevierd kunnen worden, van de vrijwillige zwangerschapsonderbreking tot het homo huwelijk.

“Ik heb mijn eerste mis gevierd in parachute”, zegt Gabriel Ringlet met een glimlach. Hij was vijf jaar en had zich een liturgisch kleed gemaakt met het linnen van een parachute achtergelaten door een Amerikaanse soldaat. Dit wil zeggen dat zijn roeping om te vieren teruggaat tot zijn prille jeugd, in de tijd dat hij zijn vader organist volgde naar het oksaal en met begeestering doorheen de stangen keek naar de bewegingen van de priester, de kleren, het decor en de wierook die opsteeg. Toen hij 10 jaar was, las hij de mis voor zijn kameraadjes met heel de uitrusting van de perfecte celebrant en met echte hosties die zijn tante karmelietes hem bezorgde. Over de anekdote heen, voelt Pierre Ringlet sinds altijd in zich die verzuchting om te vieren, die van dezelfde natuur is als de drang om te schrijven. Want schrijven en vieren gaan voor hem samen: “Het was alsof het in mij ingeschreven stond, een alfabet dat me voorafgaat en die me oproept om te spelen zowel met de woorden en als met de gebaren.” Want de liturgie is een spel, een scheppend spel dat van dezelfde aard is als het poëtisch spel.

[bleu marine]De broederlijkheid doen groeien.[/bleu marine]

Maar vieren is niet alleen maar een liturgische aangelegenheid, voegt hij eraan toe, het is een manier om in de wereld te zijn. De ritus is ingeschreven in de mens, welke ook zijn geloofsovertuigingen zijn en zelfs als hij niet gelooft. Het is niet alleen maar een spirituele aangelegenheid. Het ritueel is overal, hij de aftrap van een voetbalmatch of de start van een wielerwedstrijd, of in de dagelijkse gebaren zoals het beantwoorden van een toestuurde brief.

Vieren, herhaalt hij en citeert hierbij Rilke, dat is “met het hier en nu een iets verder en hoger maken”. Hoe optillen wat men beleeft als gelukkige, als ongelukkige of als wanhopige, om dit te verzachten en het verder te dragen ? Vieren, dat is ademtocht geven, verbreden, dat is de broederlijkheid doen groeien door een symbolische weg. Zeker, men kan zijn leven openen door de actie die men voert in solidariteit met anderen, maar dat volstaat niet. Wat verbindt dat alles, welke is de draad die doorheen die gebaren loopt, al die engagementen ? “Wij hebben nood datgene te vieren waarop en waarmee wij handelen, legt Gabriel Ringlet verder uit. Men kan de actie niet gewoon aan zichzelf overlaten. Een niet gevierd leven loopt het risico zich op zichzelf terug te plooien, in het rond te draaien.”

[bleu marine]Vieren moet aangrijpen bij de voeten.[/bleu marine]

In de priorij van Malèves-Sainte-Marie, beproeft hij sinds meer dan dertig jaren nog andere manieren om te vieren. Hij nodigt er kunstenaars uit, geneesheren, journalisten, schrijvers, degenen die de actualiteit maken, gelovigen of niet, om met hen liturgieën op te bouwen en de ritussen opnieuw verrukkelijk te maken. “Het ritualisme, dat is de dood van de ritus, beweert hij. Niets is slechter dan de herhaling zonder ziel.” Een ritueel is geslaagd als het ertoe komt de ongerustheid te vervoegen, de twijfels, de vreugden, de moeilijkheden, de vraagtekens van de vrouwen en mannen die er deel aan nemen, kortom de dorst te raden van de mensen die daar zijn.

“Vieren moet aangrijpen bij de voeten, veel meer dan bij het hoofd. Vieren praat niet, vieren doet de uiteenzetting niet, de verhandeling.” In zijn boek, illustreert de priesterdichter door het voorbeeld hoe alle zintuigen wakker te maken gedurende een viering.

Als hij een groot belang hecht aan de blik, dan is dat omdat de viering op de eerste plaats een spektakel is, en dat is geen ongepast woord. Wanneer men zich op het Sint Pietersplein bevindt, tegenover het sprankelend spektakel van de kardinaalskleuren, ofwel in de soberheid van een Romaanse crypte, dan gaat het om een spektakel dat personages laat zien, kostuums, een decor, kleuren.

De echte vraag voor hem is te weten wat het verschil maakt tussen het goede en het slechte spektakel. Het komt erop aan te werken, zoals een goede regisseur, aan de klank, het decor, de stem, de gebaren, om te aandacht te trekken van degenen die daar zijn en hen te bereiken door de omweg van een woord of van een gebaar.

In zijn priorij van Waals Brabant, viert Gabriel Ringlet dikwijls met vrouwen: een moslim schijfster, een protestantse dominee, een rabbijnse vrouw. “Ik heb die vieringen beleefd als een zeer grote innerlijke beroering, vertrouwt hij toe. En de samenkomst die zich hierbij niet vergist, kan als het ware bijna fysisch aanvoelen dat een viering alleen maar mannelijk-vrouwelijk kan zijn, dat deze twee dimensies stem hebben bij het kapittel. Een liturgie doet een woord geboren worden op een unieke wijze, wanneer mannen en vrouwen van verschillende godsdiensten samen bepaalde woorden uitspreken, achter hetzelfde altaar.”

Maar hij viert ook samen met ongelovigen want de liturgische daad is fundamenteel een menselijke daad. De oud vicerector van de UCL is sinds lage tijd vertrouwd met de dialoog met het wereldlijke. “Onze samenleving is zozeer gespleten dat men zich elke keer weer moet verheugen als de omstandigheden ons ertoe brengen gemengde vieringen te beleven. Dat gelovigen en ongelovigen deelnemen aan hetzelfde ritueel, dat is van hoog symbolisch gehalte. Dat maakt de samenleving minder eenzelvig en meer broederlijk.” En als hij in een kerk de leken begrafenis van zijn vriend Christian de Duve viert, gestorven na een euthanasie, bouwt hij met zorg een liturgie op opdat deze de verschillende gevoeligheden zou kunnen vervoegen.

[bleu marine]De euthanasie vieren[/bleu marine]

De omstandigheden hebben hem ertoe gebracht zieken te begeleiden die de euthanasie vroegen. De officiële Kerk aanvaardt deze mensen spiritueel te begeleiden, samen met hen te bidden, maar niet op een rituele wijze. Alsof de ritus een ethische keuze zou komen goedkeuren. “Maar de ritus, zo legt hij uit, heeft niet als functie een ethische keuze af te keuren of goed te keuren, maar dat komt dragen wat er gebeurt, het te verheffen, de ritus moedigt aan en helpt om de situatie door te komen.” Er zijn dus geen menselijke situaties die a priori moeten uitgesloten worden van de viering. Deze personen begeleiden die om euthanasie vragen is altijd een markante ervaring. Hij herinnert zich het geval van die vrouw die, op het moment van te sterven, alleen maar sprak van haar God naar wie zij heenging, de intenties die zij ging dragen en al het leed dat men haar had toevertrouwd. “Zij ging haar God vervoegen en zij hoopte de gezellin te zijn van onze levens”, zegt hij met ontroering. Zelfs als het lijden op de afspraak is, is er, op die momenten, iets dat gebeurt en dat van de orde van de vreugde is, maar dat is bijna niet mededeelbaar.

Het is om diezelfde redenen dat hij aanvaard heeft vrouwen te begeleiden die een vrijwillige zwangerschapsonderbreking in praktijk hebben gebracht. “Ik heb niet te kiezen tussen twee types van lijden. De abortus komt op als een verschrikkelijk lijden, een verschrikkelijke mislukking. Hoe de roep om hulp niet horen die opkomt in dergelijke omstandigheden ?” Zoals voor de euthanasie, herinnert hij dat op een rituele begeleiden niet betekent dat men goedkeurt. “Men heeft het recht verschillende ethische zienswijzen te hebben, maar vieren, dat is aan iedereen aangeboden. Hoe moeilijker de overgang is en hoe meer de toegang tot de viering evident is.” Gabriel Ringlet ondervindt dikwijls hoe de viering wegen opent die toelaten te groeien en er weer bovenop te komen, na de zelfmoord van een jongere bijvoorbeeld. Elk woord, elk gebaar telt. Een woord kan een catastrofe zijn, maar als men de juiste toon vindt, dan kan men een weg van het rouwen vergemakkelijken.

[bleu marine]Anders vieren[/bleu marine]

Onlangs, bevestigde kardinaal De Kesel dat hij nadacht over vormen van viering om de homoseksuele eenwording te bezegelen. Gabriel Ringlet verheugt zich daarover want deze overweging zegt reeds dat geen enkele situatie, dat geen enkele persoon mag uitgesloten worden van het “vierend” gebaar. Voor hem, is de kwestie van het sacramenteel gebaar secondair tegenover het feit dat dit type van relatie waard is gevierd te worden. “Men liturgie scheppen en echte viering zonder geobsedeerd te zijn door de sacramentele zijde.”

In zijn priorij, samen met een ploeg, denkt hij na over nieuwe vormen van vieringen. Zijn project is een “school” op te bouwen van celebranten, van mannen en vrouwen, gelovig of niet. Men zou er leren een viering op te bouwen; zijn stem te geven en de gebaren uit te vinden die zin geven. Het is een enthousiasmerend en boeiend project dat hem ongetwijfeld nog enkele jaren zal bezig houden.

  Jean BAUWIN

L’appel van september 2018
  Gabriel RINGLET,

La grâce des jours uniques. Éloge de la célébration,

Paris, Albin Michel, 2018. Prijs : 20,55€. Via L’appel : -5% = 19,53€.

Om te activiteiten van de Priorij te ontdekken : www.leprieure.be

Homepagina | Contact | Overzicht van de site | | Statistieken van de site | Bezoekers : 227 / 1152730

De activiteit van de site opvolgen nl  De activiteit van de site opvolgen België  De activiteit van de site opvolgen Dialoog   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site gebouwd met SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License