missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be

ONTMOETING & DIALOOG - D O S S I E R

vrijdag 21 oktober 2016 door D.F. (Vertaling), G.Verbist, mafr.
[marron]Spiritualiteiten met elkaar vergeleken [/marron]

[marron] De mondialisering is ook religieus en spiritueel. Men is aanwezig bij een vernieuwd zoeken naar betekenis en spiritualiteit, dat de uitdieping bevordert van zijn eigen overtuigingen en de belangstelling voor vormen van spiritualiteit die tot dan onbekend waren.[/marron]

[marron]De Kerk roept ons vandaag op voor een interreligieuze dialoog onontbeerlijk voor een waar samenleven.[/marron]




In dit dossier vergelijken we de christelijke spiritualiteit met andere spiritualiteiten : (1) joodse (2) islamitische (3) hindoeïstische (4) boeddhistische (5) animistische. De teksten komen uit het kerkelijk weekblad DIMANCHE voor de francofone parochies van België.


[vert](1) Het Judaïsme, gedachtenis van het Verbond.[/vert]

De joodse religieuze gezagsdragers beschouwen meestal het christendom als een tak van het judaïsme, die zich van de boom heeft afgescheiden door zich in een nieuwe geloof om te vormen.

[bleu]In het hart van het judaïsme : het Verbond met God.[/bleu]
God, in zijn soevereine vrijheid, heeft een volk gekozen tussen al de naties, om er zijn Volk van te maken. [mauve fonce]Exodus 19,5.[/mauve fonce]
Dit Verbond sluit een getrouwheid in van het Volk die concreet loopt door een luisteren naar en een gehoorzaamheid aan de Wet die God gegeven heeft door de bemiddeling van Mozes. Deze Wet door God geopenbaard, zal ingeschreven worden in de Thora (vijf eerste boeken van het Oude Testament).

In het christendom is het het juiste geloof dat redt, en dat zich uit in goede werken; in het judaïsme, is het de goede praktijk van de Wet die toelaat in het geloof te blijven. [mauve fonce]Deuteronomium 6, 4-5.[/mauve fonce]

In het judaïsme, is het dat fundamentele luisteren naar God dat zich realiseert door een concrete spiritualiteit, die loopt door concrete ritussen en door een concreet moreel gedrag.

[bleu]De ene God.[/bleu]
Men mag op geen enkele wijze God opsluiten, vatten. Men kan Hem niet kennen noch hem overmeesteren, vandaar het verbod Hem uit te beelden en voor te stellen (dan zou men Hem tot een afgod herleiden). Men kan alleen maar naar Hem luisteren.

[bleu]Het universele Verbond.[/bleu]
Het uiteindelijk objectief is een Verbond toe te laten tussen God en alle naties, wat zich zal voltrekken door de komst van de Messias. Voor de christenen is deze Messias reeds gekomen, die dit Universeel Verbond volbracht heeft.

(C.HERINCKX – Dimanche 4.09.16.)
 

[bleu marine]Onze relaties met het Judaïsme[/bleu marine]

[mauve fonce]Evangelii Gaudium van paus Franciscus – nr. 247, 248, 249.[/mauve fonce]

247. Er wordt een speciale blik geworpen op het joodse volk… De Kerk, die met het judaïsme een belangrijk deel van de Heilige Schriften deelt, beschouwt het volk van het Verbond en zijn geloof als een heilige wortel van zijn eigen identiteit. Van christelijk zijde… geloven wij samen in de enige God die handelt in de geschiedenis, en wij ontvangen samen met hen het gemeenschappelijke geopenbaarde Woord.

248. De dialoog en de vriendschap met de zonen van Israël maken deel uit van het leven van de leerlingen van Jezus…

249. God gaat verder met te werken in het volk van het eerste Verbond en doet schatten van wijsheid ontstaan die voortspruiten uit zijn ontmoeting met het goddelijk Woord. Dat is ook de reden waarom ook de Kerk zich verrijkt wanneer zij de waarden opvangt van het judaïsme… Er bestaat een rijke complementariteit die ons toelaat samen de teksten te lezen van de Hebreeuwse Bijbel en elkaar te helpen de rijkdommen van het Woord uit te diepen, evenals vele ethische overtuigingen met elkaar te delen, evenals de gemeenschappelijke bezorgdheid voor de rechtvaardigheid en de ontwikkeling van de volkeren.


[vert](2) De Islam van het hart[/vert]

Naast de djihadistische ideologieën, bestaan er andere stromingen in de schoot van de islamwereld. [bleu]Het soefisme[/bleu] is één van deze stromingen. Het stelt een weg van [bleu]mystieke vereniging met God [/bleu] voor.

Het soefisme vormt een traditie in de schoot van de islam, die zich voorstelt als [bleu]initiërend[/bleu], en zelfs esoterisch, die blijft bestaan in de loop van de eeuwen volgens een ononderbroken nakomelingschap van meesters die hun kennis en hun ervaring doorgeven aan generaties leerlingen.

Het soefisme stelt een spirituele lezing voor van de Koran door een onderscheid te zoeken tussen de geest en de letter. De weg van het soefisme veronderstelt vooraf het orthodoxe islamgeloof dat in de Koran de definitieve openbaring van God aan de mensen ziet, doorgegeven door Allah aan Mohammed. Zoals elke moslim, pratikeren de soefi de vijf pijlers van de islam (de belijdenis van het geloof, de vijf gebeden, het vasten, het aalmoes, de bedevaart naar Mekka). De soefi gaat geïnitieerd worden in de diepe betekenis van deze praktijken, om zo te komen toe te treden tot de vereniging met God, vereniging begrepen als barmhartige Liefde.

[bleu]Verloop van de initiatie.[/bleu]
De leerling gaat verbonden worden met een meester, bewaker van de traditie van de initiatie.
De meester is zelf aangeduid geworden door de wijzen van de broederschap. Het betreft hier een spiritueel op weg gaan dat als objectief heeft het “ik” te zuiveren van zijn illusies, van zijn passies, van zijn verschillende gedwongenheden. De leerling gaat zich meer en meer beschikbaar stellen voor het goddelijke Licht, tot het zich ten volle verwezenlijken in een liefdesvereniging met God.

[bleu]Verschil met de christelijke mystiek.[/bleu]
De moslimmystiek, door de absolute Eenheid van God te bevestigen, lijkt moeite te hebben rekenschap te geven van de vereniging tussen de mens en de Ene God. In de christelijk mystiek, is die Ene God ook Drievuldigheid. Van daaruit, is er in God Zelf een plaats te zijn voor de alteriteit, een plaats in God voor de mens, die één wordt met Hem, door kind van de Vader te worden in de Zoon.

[bleu]Verschillende scholen[/bleu] in het Midden-Oosten, in de Maghreb, in Afrika ten zuiden van de Sahara.
De Alawiya broederschap, in Algerije. De Qadirriyya broederschap van Marokkaanse oorsprong. De broederschap van de Tidjaniya, met duizenden aanhangers in West Afrika, vooral in Senegal. Eén van de zeer bekende meesters is Tierno Bokar (1875 – 1939), evenals zijn opvolger Amadou Hampaté Bâ, uit Mali (1901 – 1991). De broderschap van de Mourieten van Amadou Bamba (1850 – 1927) in Senegal.

Andere grote soufi’s : Ibn Arabi (1165 – 1240), Al-Ghazâli (1058 -1111) en Rumi (1207 -1273), beiden zijn Perzisch.

(C.Herinckx – DIMANCHE 11.09.16)
 

[bleu marine]De relatie met de gelovigen van de islam [/bleu marine]

[mauve fonce]Evangelii Gaudium n° 252, 253.[/mauve fonce]

252. De relatie met de gelovigen van de islam krijgt in onze tijd een groot belang. Zij zijn vandaag bijzonder aanwezig in talrijke landen met een christelijke traditie, waar zij op een vrije wijze hun eredienst kunnen vieren en geïntegreerd leven in de maatschappij. Men mag nooit vergeten dat zij “belijden het geloof van Abraham te hebben, samen met onze de ene barmhartige God aanbidden, toekomstige rechter van de mensen op de laatste dag”.[mauve fonce] (Concilie Vaticaan II).[/mauve fonce]

253. Wij christenen, wij zouden met genegenheid en respect de immigranten van de islam moeten ontvangen die in onze landen aankomen, op dezelfde wijze waarop wij hopen en wij vragen ontvangen en gerespecteerd te worden in de landen met een moslimtraditie. De genegenheid voor tegenover de ware gelovigen van de islam moet ons ertoe brengen hatelijk veralgemeningen te vermijden, omdat een ware islam en een adequate interpretatie van de Koran in tegenstelling zijn met elk geweld.


[vert](3) Het hindoeïsme, tussen ritussen en onthechting[/vert]

Derde wat betreft het aantal gelovigen (één miljard), is het hindoeïsme één van de oudste godsdiensten van de wereld.

[bleu]De Veda’s, heilige teksten.[/bleu]
Het verschijnen, rond 1500 vóór Christus, van de heilige teksten, de “Veda’s”. Beschouwd als geopenbaard, sluiten de Veda’s liederen en gebeden in gericht tot verschillende godheden, en de beschrijving van talrijke ritussen en offers die essentiële elementen zijn van de hindoegodsdienst.

[bleu]Een spiritualiteit van de kosmische harmonie.[/bleu]
Het begrip ‘dharma’ bevindt zich in het hart van het hindoeïsme. Dat is de kosmische Wet, de harmonieuze orde van de wereld. Deze visie is verbonden met het systeem van de casten.
Op het hoogtepunt van de maatschappij vindt men de priesters (brahmanen).
De spiritualiteit bestaat erin zijn plichten te volbrengen tegenover de goden en de samenleving, met de bedoeling de orde der dingen te vereeuwigen en te versterken. De goden worden dan gezien als deeluitmakend van dat geheel.

[bleu]De ‘karma’ en de reïncarnaties.[/bleu]
Dit woord verwijst naar het feit dat ik, bij het stellen van daden, mijn verlangen en mijn gehechtheid onderhoudt met de goederen van deze wereld. En deze gehechtheid brengt sleept me mee in een helse opeenvolging van reïncarnaties, min of meer gunstig in functie van het opgestapelde gewicht van de karma, die als een soort brandstof is die ik nooit kan uitputten. Ook de goden zelf zijn onderworpen aan deze cyclus.

[bleu]Een spiritualiteit van de onthechting.[/bleu]
Over het ego heen en zijn illusoire verlangens, bestaat er een ander “IK”, het echte Ik, die geest is (atman), eeuwig, en niet onderworpen aan de non-duurzaamheid van de dingen, aan de geboorte en aan de dood. Het komt er dus op aan, door de meditatie, door de ascese, door de verloochening van elk verlangen, zich opnieuw onder te dompelen in die eeuwige geest, die niet verschillend is van het Absolute. Door het Absolute te vervoegen, wordt het Ik zich bewust dat het niet verschilt van het Absolute.
Deze visie van zaken brengt er ook nog vandaag sommige personen in India ertoe zich radicaal af te sluiten van de maatschappij, te leven als eremijt of als zwerver, in een extreme verloochening en ontbering.

[bleu]Een spiritualiteit van de vereniging met God.[/bleu]
Daar de totale verloochening praktisch onmogelijk is, kom het erop neer al zijn plichten in de wereld te vervullen, maar met onthechting, zonder bewogen te worden door het verlangen dat ons kluistert voor de reïncarnaties.
Om tot dat objectief te komen, komt het erop aan zich met God te verenigen, opgevat als persoonlijk Absoluut, waarmee de mens dus in relatie kan treden. Het betreft hier een liefdesrelatie, waarin men intreedt door de begunstiging van God, en door devotiepraktijken.

[bleu]Verschil met de christelijke spiritualiteit.[/bleu]
Daar waar de filosofie van het hindoeïsme de Absolute ziet als onpersoonlijk; daar waar het ik van de mens zich moet versmelten in die Absolute, is het verschil evident. Om in relatie met God te treden, vernigt de christen zich met Christus.

( C. HERINCKX. Dimanche 18/09/16)
 

[bleu marine]De relatie met de niet-christenen.[/bleu marine]

[mauve fonce]Evangelii Gaudium Nr 254.[/mauve fonce]

254. De niet-christenen, door goddelijk gratis initiatief, en trouw aan hun geweten, kunnen leven “gerechtvaardigd door de genade van God”, en zo “geassocieerd worden aan het Pasenmysterie van Jezus Christus”.
Maar, omwille van de sacramentele dimensie van de heiligmakende genade, neigt de goddelijke actie in hen tekenen voort te brengen, ritussen, heilige uitdrukkingen die op hun beurt andere personen nader brengen tot een communautaire ervaring van op weg gaan naar God. Deze hebben niet de betekenis noch de efficiëntie van de Sacramenten ingesteld door Christus, maar zij kunnen de weg zijn die de Geest zelf opwekt om de niet-christenen te bevrijden van het goddeloos immanentisme of van louter individuele religieuze ervaringen.
Dezelfde Geest wekt allerhande verschillende vormen van praktische wijsheid op die helpen de tekorten van het bestaan te verdragen et met meer vreugde en harmonie te leven.
Wij christen, wij kunnen eveneens profiteren van deze rijkdom opgebouwd in de loop der eeuwen, die ons kan helpen onze eigen overtuigingen beter te beleven.


[vert](4) Het boeddhisme.[/vert]

Het boeddhisme, dat zich onderverdeeld in talrijke stromingen en scholen, is tegelijkertijd een filosofie, een wijsheid en een spiritualiteit, met een grote diepte.

[bleu]De Boeddha, de wakkere.[/bleu]
Jonge prins van het Noorden van India, die in een paleis leefde en de buitenwereld ontdekt op 14jarige leeftijd. Voor de eerste maal in zijn leven wordt hij geconfronteerd met de ouderdom, de ziekte en de dood. Hij ontdekt de menselijke conditie.
Hij geraakt uiteindelijk wakker door een lange praktijk van meditatie.
In een zekere nacht treedt hij toe tot het klare bewustzijn dat wij levende wezens de gevangenen zijn van een voortdurende cyclus van reïncarnatie. Het is die nacht dat hij de Boeddha, ‘de wakkere’ werd. Hij kende eveneens het middel om zich te bevrijden uit die cyclus.
Deze ontdekkingen komen tot uitdrukking in de ‘vier edele waarheden’, die het hart vormen van het onderricht (dharma) van de Boeddha.

[bleu]De vier ‘edele waarheden’[/bleu]
- Eerste waarheid : [bleu]alles is lijden.[/bleu]
Het bestaan is gemaakt van lijden, want niets is permanent in deze wereld.

- Tweede waarheid : [bleu]de oorzaak van het lijken is het verlangen, de gehechtheid aan de dingen[/bleu].
Deze gehechtheid gaat bovendien voortdurend opeenvolgende reïncarnaties verwekken. Dat is de wet van de karma : elke daad, gemotiveerd door het verlangen, maakt dat ik gehecht blijf, van leven tot leven, aan deze illusoire werkelijkheid.

- Derde waarheid : [bleu]het uitdoven van het lijden is mogelijk[/bleu]
Dit uitdoven (wat de eerste betekenis is van het woord ‘nirwana’) zal er juist in bestaan dat verlangen te doven, ter verzaken aan elke gehechtheid. Op dat moment, zal ik uit de cyclus van de reïncarnaties geraken.

- Vierde waarheid : [bleu]de praktijk die de Boeddha heeft onderwezen[/bleu], die een weg is om te komen tot het uitdoven van het verlangen.

[bleu]Het nirwana, uitdoving van het verlangen.[/bleu]
Voor het boeddhisme is het ‘ik’ nogmaals een illusie, want er bestaat geen enkel onderwerp, geen enkel permanent ‘ik’.
Wat het nirwana betreft, het gaat hier niet over een plaats, noch over een object, noch over God.
In feite kan men het niet benoemen, want alle woorden zijn verbonden zijn verbonden aan een ‘impermanente’ werkelijkheid. Om het te bereiken kan men alleen maar rekenen op zijn eigen inspanningen van onthechting, van meditatie.

[bleu]Grote drager en geleider.[/bleu]
Een zekere versoepeling gaat het daglicht zien vanaf het begin van ons tijdperk : het boeddhisme van de ‘grote drager en geleider’, dat het meest zal verspreid worden in de wereld. In een meerderheidsstroming, gaat men de nadruk leggen op de belangrijkheid van [bleu]het medelijden[/bleu].

Dan verschijnt er een nieuw begrip : een Boeddha die vrij gereïncarneerd is gaat zijn verdiensten toekennen aan degenen die nog op de weg van de bevrijding zijn. Voortaan, gaat de bevrijding mogelijk zijn door devotie voor een Boeddha. Dat zijn de [bleu]Boddhisattvas[/bleu]. Zo wordt de actuele Dalaï-Lama beschouwd als een emanatie van de Boddhisattva.
Zo zullen de Boeddha’s beschouwd worden als manifestaties van een Absolute, begrepen niet als een opperste Wezen, maar als het ontwaken in hemzelf, die staat die alle wezens moeten bereiken.

[bleu marine]Relaties boeddhisme-christianisme.[/bleu marine]

De boeddhistische spiritualiteit en de christelijke spiritualiteit zoeken hetzelfde : het heil.

Voor het boeddhisme : de wereld is niet het werk van een God van liefde, maar een negatieve pseudowerkelijkheid, zonder begin noch einde, waaruit men moet trachten zich te onttrekken. Het heil van de mens bestaat erin in te treden in een andere dimensie, die noch werkelijkheid, noch niets is.

Voor het christendom : de wereld en de mens zijn gewild geweest door God. Zij zijn goed in zich.

Een dialoog tussen boeddhisten en christenen kan nochtans weldoend zijn voor de enen en voor de anderen. De boeddhist zal er de christen kunnen aan herinneren dat de ultieme Werkelijkheid, over alle woorden heen, altijd blijft.
Wat de christen betreft, hij zal er de boeddhist kunnen op wijzen dat deze ultieme Werkelijkheid een “Gij” is, die zich keert naar het ‘ik’ dat ik ben.

(C. HERINCKX. Dimanche n°34. 2/10/16)
 

[vert](5) In het begin, het animisme.[/vert]

De geloofsovertuigingen en de praktijken van de animisten zijn de oudste getuigen van de menselijke religiositeit.
Clémentine Nzuji, professor emeritus van de culturen van Afrika aan de UCLouvain-la-Neuve, legt het ons uit.

[bleu]Wat de wezens bezielt –[/bleu]
Het woord “animisme” drukt goed uit wat op het spel staat in de geloofsovertuigingen en de praktijken van de traditionele godsdiensten, zoals men deze vandaag nog terugvindt in Afrika, maar die ook beleefd geweest zijn in andere continenten, waaronder Europa, vóór de komst van het christendom. Het begrip van animisme verwijst naar de ziel, wat de wezens bezielt, en dus ook aan naar het bezielde ding.

[bleu]Monotheïsme –[/bleu]
De religieuze praktijken ervan zijn gebaseerd op het geloof in één enkele God, en deze geloofovertuiging wordt teruggevonden bij al degenen die men “animisten” noemt.
Wanneer men zich in de animistische godsdienst voor een is, dan wordt dit niet beschouwd als God, maar als [bleu]het symbool van God.[/bleu]
En wanneer men zich neerknielt, ’s morgens, om de zon te ontvangen, het dagelijks aangezicht van God, of wanneer men danst onder de maan, het nachtelijk aangezicht van God, dan zijn dat symbolen, men is niet bezig de zon of de maan te aanbidden. De animistische gelovige geloof wel degelijk in een Opperwezen, enige Schepper, die alles wat bestaat geschapen heeft.

[bleu]Relatie en energie – de ritussen[/bleu]
In de animistische visie van de wereld, bestaat er een grote coherentie. God heeft geschapen wal wat bestaat, en in alles wat bestaat, is er een deeltje van de Schepper.
Daardoor, zijn alle wezens in relatie, en elk wezen is in relatie met het Opperwezen.
Deze cohesie uit zich in de cultuur, en brengt een groot respect voort voor de natuurlijke dingen die alle [bleu]een goddelijk vonkje[/bleu] bezitten.
Elk wezen is ingeschakeld in een weefsel van relaties, waarin de enen de anderen trekken, volgens de kracht van elk. Het is een relatie van ‘kracht’, van energie, en deze energie is niet dezelfde in elk wezen, zoals ook het peil;van het bewustzijn.
Degene die een sterke energie bezit gaat trachten deze te bewaren en te behoeden, maar ook zich de energie van de andere eigen te maken om deze te versterken, en zich zo te beveiligen tegen degene die sterker is dan hij, en die eveneens zijn energie wil versterken.
Zo maken [bleu]de ritussen[/bleu] gevestigd deel uit van de animistische godsdiensten, want deze laten toe de situaties in evenwicht te houden in een voortdurende beweging.
Dat is de reden waarom nood heeft aan tovenaars, aan boze krachten, aan positieve kracht, om zich te beschermen of andere te beschadigen, om hun kracht over te nemen.

[bleu]Tussenpersonen –[/bleu]
God is enig en transcendent. Hij wordt beschouwd als ver af. Men gaat zich niet voortdurend tot hem richten, men gat hem niet lastig vallen.
Jet zijn de voorvaderen en de andere bemiddelaars die de band maken met hem.
Er zijn de geesten en de voorvaderen, sommigen hebben een beschermende rol, anderen zijn kwaadwillig.
Er zijn ook heilige wezens, die als tussenpersonen zijn, want zij hebben van het Opperwezen een soort zending gekregen om hun gelijken te helpen.
De waarzeggers worden geschouwd als echte kanalen langs wie het contact met God verloopt.
God handelt dus langs bemiddelaars. Zo zijn de traditionele therapieën bijna alle initiatietherapieën, door doorheen een ritus lopen.

Wanneer er een kwaal of een ziekte komt, dan is de eerste gedachte die in het hoofd opkomt dat er een mankement is geweest, een overtreding, een gebrek aan respect voor de orde van de dingen of het niet naleven van een gewoonte of van een verbod.
Vandaar het belang van de herstellende functie van de ritussen.

(C. HERINCKX – Dimanche 9.10.16.)
 
  G.Verbist, mafr.

10.10.2016


Homepagina | Contact | Overzicht van de site | | Statistieken van de site | Bezoekers : 619 / 1154436

De activiteit van de site opvolgen nl  De activiteit van de site opvolgen België  De activiteit van de site opvolgen Dialoog   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site gebouwd met SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License