missionarissen van afrika
missionnaires d’afrique

L A V I G E R I E . be
Afrika

CONTINENT TE KOOP

Famille Mission N°1 - 2013
dinsdag 26 maart 2013 door D.F. (Vertaling), Webmaster

Inbeslagname van de gronden : een uitdaging voor de Kerken.

Een indrukwekkend kenmerk van de persoonlijkheid van Kardinaal Charles Lavigerie is zijn afschuw voor de onrechtvaardigheid en zijn medelijden met de slachtoffers. Hij werd tot de actie gedreven door de kritieke toestand van de christenen van het Midden-Oosten. Hij droeg zorg voor de wezen in Algerije. Hij deed de rond van de hoofdsteden van Europa om de slavenhandel aan te klagen. Vandaag zou Lavigerie zeker diepbedroefd zijn door de armoede van duizenden families, veroorzaakt door het beroven van hun traditioneel recht de grond te bewerken ; dit, tot profijt van de lokale elite, de landbouwverenigingen en de investerende banken. In overleg met hen, of door het initiatief van de regeringen, worden grote oppervlakten grond gekocht of gehuurd door internationale maatschappijen met contracten op lange termijn. Het laatste hulpmiddel van de arme plattelandbewoners wordt hun zo afgenomen.

De inbeslagname van de gronden, zoals de critici dit verschijnsel noemen, is niet nieuw. Maar, onlangs, werd deze praktijk vermenigvuldigd zoals nooit tevoren en heeft het alarmerende proporties aangenomen. In Afrika alleen, heeft een nieuw onderzoek 754 gevallen van verkopingen/verhuringen gerecenseerd, die een oppervlakte van 56 miljoen hectaren omvatten, hetzij de afmeting van Kenia en wat 4,8 % van de uitgestrektheid van het continent vertegenwoordigt. De juiste cijfers zijn zeer moeilijk te vinden omdat de meeste onderhandelingen hierover niet openbaar zijn en de contracten worden in ’t algemeen geheim gehouden. Een recente studie van Oxfam spreekt, voor de laatste tien haar, van een globale schatting van 227 miljoen hectaren van overdracht van gronden, bijna de oppervlakte van West Europa.

- [vert]De oorzaak van deze stormloop naar de gronden.[/vert]

Waarom deze plotse belangstelling voor de grond ? De wortels van het probleem bevinden zich in de actuele wereldcrisissen, hetzij de voedselcrisis, de financiële, de energetische crisissen, en bovendien de klimaatverandering.
In 2008, op de wereldmarkt is de prijs van de basis voedingsmiddelen, zoals de maïs, de bloem, de rijst, meer dan verdubbeld.

 [1]De arme mensen van de steden beschikten niet over de nodige middelen om zich hun dagelijkse maaltijd aan te schaffen en het aantal mensen die honger lijden in de wereld heeft het cijfer van 1 miljard bereikt. Landen zoals de Golfstaten, die afhangen van de invoer van voedingswaren, begonnen naar gronden te zoeken om de voedselveiligheid van hun bevolking te verzekeren. In de Verenigde Staten, toen de luchtbel van de onroerende goederen uiteen spatte, zorgde de financiële crisis, die erop volgde, ervoor dat de investeerders andere rendabele investeringen zochten. Met een wereldbevolking die aangroeit en een groeiende vraag, lijkt het verwerven van gronden een goede zaak te zijn. De energiecrisis droeg eveneens bij tot die wilde stormloop naar de gronden. De hoge stijging van de brandstoffen en de bedreiging van de klimaatsverandering leidden ertoe energiebronnen op te zoeken die hernieuwbaar zijn.

Het bicarbonaat, ethanol of biodiesel, leek – voor een tijdje – het perfecte antwoord te zijn. Het werd vervolgens evident dat de plantages bestemd voor brandstoffen eerder dan voor de voeding bronnen waren van sociale problemen in tijd van voedselschaarste en in niets de hongerende bevolkingen hielpen.

Vele Afrikaanse regeringen zagen die nieuwe aantrekking naar de gronden als een welgekomen gelegenheid om investeringen aan te trekken, om de landbouw te moderniseren en werkgelegenheden te scheppen. Bepaalde landen, zoals Ethiopië en Tanzania, boden zeer gunstige voorwaarden aan de potentiële investeerders; zoals het verhuren van terreinen die uiterst goedkoop was, evenals voordelige voorwaarden van handel en van taksen. Bovendien, gedrongen door de Wereldbank de investeerders te bevoordelen, leken zij meer geneigd de raad van de bank te volgen dan het belang van hun eigen burgers. Overigens, de investeerder wil niet enkel het terrein maar ook het noodzakelijke water. Zo zoekt hij een grond met een goede regenneerslag ofwel met een passende mogelijkheid van irrigatie.

- [vert]Gevolgen op lange termijn.[/vert]

De praktijk van de inbeslagname van de gronden wekt op tot de corruptie. Talrijke aanduidingen tonen dat speculanten, die beslist uitgestrektheden van gronden willen verkrijgen, ministers en lokale chefs trachten om te kopen. Maar, zelfs als de politiekers oprecht geloven dat die de buitenlandse investeerders de ontwikkeling van de economie zullen verbeteren, blijken de resultaten dikwijls twijfelachtige zegeningen te zijn. Ongetwijfeld, de landbouwondernemingen nemen arbeiders in dienst, maar heel veel minder dan de landbouwers die hun gronden en hun levensonderhoud verloren hebben, en dit dikwijls zonder een adequate compensatie. Door dit feit, hebben vele mensen geen andere optie dan deze van de overbevolkte buitenwijken van de steden nog te doen aangroeien en de rangen van de stadswerklozen te vervoegen. De huidige praktijk van de inbeslagname van de gronden overtreedt dikwijls de rechten van de traditionele bewoners en vormt een schending van de mensenrechten en van de internationale wetten.

Nochtans, vele regeringen schijnen geen rekening te houden met de sociale kostprijs. De grond is niet alleen de basis van de voedselproductie, maar ook een bron van identiteit en van sociale cohesie voor de traditionele gemeenschappen. De landbouwers hun erfgoed ontnemen, is waarschijnlijk de toekomstige sociale conflicten voorbereiden. De regeringen schijnen ook niet voldoende te denken aan de toekomst en aan de noden van de toekomstige generaties.

De Afrikaanse bevolking wordt verondersteld over te gaan van één miljard inwoners vandaag naar twee miljard in 2050. Waar zullen ze leven, terwijl zovele terreinen, die vandaag ten onrechte “onbenut” worden genoemd, verhuurd worden aan buitenlanders met contracten van 50 tot 100 jaar, of nog meer ?

Ongetwijfeld, de mensen die moeten vechten om te overleven hebben weinig tijd voor de beschouwingen betreffende de omgeving. Maar de regeringen zouden moeten gesensibiliseerd worden en daarbij betrokken worden. De landbouwinvesteerders gebruiken industriële landbouwmethodes. Met andere woorden, zij begunstigen monoculturen op grote schaal en vernietigen de biodiversiteit en beschadigen dikwijls een kwetsbare bodem met chemische toevoegsels die bijdragen tot de klimaatverandering. De prijs van de actuele winsten zou zich in de toekomst kunnen uitwijzen onder de vorm van onherstelbare verliezen van de omgeving. De visie is beginnen te veranderen. Vandaag, zien meer en meer experts de toekomst van de landbouw in een verbeterde cultuur op kleine schaal eerder dan in enorme agroalimentaire industrieën.

De buitenlandse investeerders produceren geen voedingswaren voor de lokale bevolking maar voeren de oogsten uit naar hun land van oorsprong of verkopen deze op de wereldmarkt. Het resultaat is het volgende : minder voedingswaren voor de lokale markten en, bijgevolg, stijgt de prijs van de voedingswaren : dat alles ten nadele van de lokale bevolking en, in het bijzonder, van de arme personen.

- [vert]Een uitdaging voor de Kerk.[/vert]

De bisschoppen die aanwezig waren op de 2de Afrikaanse Synode in 2009, waren bewust van het probleem van de grond als zij hun voorstellen schrijven aan de Paus :

“Daar het een gegeven is dat grote uitgestrektheden van vruchtbare gronden en mogelijkheden van bevoorrading van water zonder scrupules worden uitgebaat door buitenlandse en lokale investeerders in vele Afrikaanse landen, die de oorzaak zijn van de verplaatsing en van het eigendomverlies van vele arme personen en van hun gemeenschappen, die dikwijls machteloos zijn om zich te verzetten tegen des “aanval”, vraagt deze Synode met urgentie aan al de regeringen erover te waken dat hun burgers zouden beschermd worden tegen de onrechtvaardige vervreemding van hun gronden en hun toegangen tot het water, die de essentiële goederen zijn van de menselijke persoon.”
[mauve fonce](Voorstel 30)[/mauve fonce]

Weinig bisschoppenconferenties hebben totnogtoe de aanbeveling zo krachtig gevolgd als de bisschoppen van Tsjaad die een grote pastorale brief uitgegeven hebben. Deze betreurt de inbeslagname van gronden door de lokale elites, die de grond van de armen afnemen en stelen, zoals eertijds Koning Achab die de wijngaard van Nabot nam om de koninklijke tuinen te vergroten. [mauve fonce](2 Kon. 21)[/mauve fonce]

- [vert]Een oproep aan de missionarissen[/vert]

De inbeslagname van gronden is zeker een uiterst belangrijke uitdaging voor de mannen en vrouwen die zich willen inzetten voor de rechtvaardigheid. Wat kunnen we doen, wij zonen en dochters van Lavigerie, als wij op een ernstige wijze de optie nemen voor de armen en aanwezig verlangen te zijn op de “breuklijnen” zoals dat verkondigd wordt door de teksten van ons kapittel ? Als wij in Afrika werken, dan moeten we :

  • Geïnformeerd zijn over wat er gebeurt in de sector en de mensen inlichten over wat er op het spel staat en de gebruikte tactieken.
  • De mensen aanzetten zich te organiseren en een morele en praktische aanmoediging te geven aan de landbouworganisaties.
  • Trachten dit probleem op de agenda te plaatsen van onze commissie ‘rechtvaardigheid en vrede’ op lokaal, regionaal en nationaal niveau.
  • De mensenrechten integreren in onze prediking en onze onderrichten door gebruik te maken van de sociale leer van de Kerk.
  • De [bleu marine] richtlijnen van het grondcontract [/bleu marine] leren kennen, een document dat onlangs gerealiseerd werd in vrijwillige dienst en goedgekeurd werd; het verdedigt de rechten van de gebruikers van grond en de verplichtingen van regeringen en investeerders; het legt dat alles uit in eenvoudige termen aan de gemeenschappen die betrokken zijn door het probleem.

In Europa, trachten missionaire congregaties hun stem te laten horen door het [bleu marine] netwerk ‘Geloof en Rechtvaardigheid Afrika-Europa’ (AEFJN) in Brussel [/bleu marine] en door hun nationale ‘antenne’. AEFJN strijdt tegen de oorzaken van de inbeslagname van gronden, zoals de Europese regelingen van de biobrandstoffen. Enkele gemeenschappen nemen deel aan deze campagnes. AEFJN biedt een informatie en moedigt de religieuzen in Afrika aan die zich willen engageren in de problemen van rechtvaardigheid, zoals de inbeslagname van de gronden.

Als Kardinaal Lavigerie vandaag in deze wereld zou leven, dan zou jij zeker niet stilzwijgend blijven. Ik zie hem nogmaals de steden van Europa bezoeken, misschien in gezelschap van enkele ongelukkige slachtoffers van de inbeslagname van de gronden, en die diep het geweten raakt van een samenleving die daarmee instemt.

 
AEFJN
Joseph II straat, 174
1000 Brussel
 

[1Sommige buitenlandse regeringen zijn op zoek naar gronden om aan hun bevolking, die voortdurend aangroeit, het voedsel te verzekeren aan betaalbare prijzen.


Trefwoorden

Homepagina | Contact | Overzicht van de site | | Statistieken van de site | Bezoekers : 274 / 1154775

De activiteit van de site opvolgen nl  De activiteit van de site opvolgen Afrika   ?    |    titre sites syndiques OPML   ?

Site gebouwd met SPIP 3.0.28 + AHUNTSIC

Creative Commons License